Volgende . Vorige . Pagina Historie
Twintig straten en een boulevard (18): Straten en lanen
Een straatnaam verwijst ergens naar. Naar een persoon, een titel of functie,
een plaatselijk kenmerk, een gebouw. De naamgeving heeft tot doel om in de
stad de straten op een makkelijke manier van elkaar te kunnen onderscheiden.
Huizen een ondubbelzinnig adres te kunnen geven en vreemdelingen niet steeds
hopeloos te laten verdwalen.
Over de naamgeving van straten adviseert een commissie aan B&W. De verwijzing
door een straatnaam mag op het moment dat ze wordt toegekend duidelijk en
vanzelfsprekend lijken, met het verstrijken van de jaren wil het verband wel
eens uit ons gemeenschappelijk geheugen verdwijnen. Niet bij een eenvoudige
naam als Kastanjelaan, die uitsluitend verwijst naar de boom met die naam.
Of Prinsessestraat, verwijzend naar de koninklijke titel.
Bij sommige straten is de verwijzing door het verstrijken van de tijd niet
meer zo duidelijk. Op het eerste gezicht zou de Driekoningenstraat genoemd
kunnen zijn naar de drie koningen die in de 19e eeuw Nederland regeerden:
Willem I, II en III. Dat zou kunnen, maar het is niet zo. De Driekoningenstraat
is genoemd naar de tapperij – we zouden nu zeggen café –
Drie Koningen. Het stond ongeveer op de hoek Driekoningenstraat en Steenstraat.
In 1832 was Pieter Frederiks de cafébaas.
Rond 1850 is het pand, dat iets van de straat af stond, afgebroken voor nieuwbouw
aan de Steenstraat. De naam Drie Koningen is bewaard gebleven in de naam van
de straat die omstreeks 1865 over de gronden van Rudolph Dullert werd aangelegd
en die sindsdien de Steenstraat met de Spijkerstraat verbindt. En overigens:
de Dullertstraat is niet vernoemd naar Rudolph Dullert, maar naar diens zoon
Willem Hendrik. Willem Hendrik Dullert was meer dan 25 jaar lid van de Tweede
Kamer waarvan een aantal jaren tevens voorzitter.
In 1924 bezocht Koningin Wilhelmina Arnhem. De rijtoer door de stad voerde oa door de Prins Hendrikstraat. NB. Zie aflevering 8 voor hetzelfde gebouw in 2004.
De naam Boekhorstenstraat verwijst naar de familie van Boekhorst, een oud
Arnhems geslacht dat tot ± 1600 eigenaar was van een watermolen aan
de Riete- of Boekhorsterbeek: de Boekhorstermolen. Op de plaats van de Boekhorstermolen
verrees in 1617 het huis Gelders Spijker gebouwd door Adolf van Gelder. De
Boekhorstenstraat stond vóór de naamgeving in 1873 bekend als
Smoorpotsteeg.
De naam Prins Hendrikstraat veroorzaakt bij onbekenden in Arnhem soms enige
verwarring. Zij zoeken dan de Wilhelminastraat ook in het Spijkerkwartier.
De vergissing is voor de hand liggend, maar de Prins Hendrikstraat is niet
genoemd naar haar man maar naar een oom van Wilhelmina: Hendrik van Oranje-Nassau
bijgenaamd de Zeevaarder. Hendrik was de jongste zoon van Koning Willem II
en leefde van 1820 tot 1879.
Joep Mannaerts