Spijkerbroek, uitgangspunten
Inleiding
Op 4 januari 2006 zijn de ramen in het voormalige prostitutiegebied in het Spijkerkwartier
in Arnhem definitief gesloten. In vervolg hierop heeft het college van B&W
op 21 maart 2006 besloten om het project Spijkerbroek te starten. In dit project
gaat het om de renovatie van panden in het voormalige prostitutiegebied en de
herontwikkeling van het gebied rondom de bouwspeelplaats Thialf. Doel van het
project is het verbeteren van het woon- en leefklimaat in het gebied, dat als
gevolg van de prostitutie lange tijd onder druk heeft gestaan. Het projectgebied
wordt globaal begrensd door de driehoek Hertogstraat/Emmastraat, Thorbeckestraat
en het spoor.
Randvoorwaarden project
Participatie vanuit de wijk is een belangrijke randvoorwaarde voor het project
Spijkerbroek. De wijkbewoners kijken uit naar de herontwikkeling van hun wijk
en willen daar graag actief bij worden betrokken worden. Tussen de bewonerswerkgroep
en de gemeente zijn hierover afspraken gemaakt, verwoord in het document ‘Basisafspraken
Samenwerkingsverband Overleggroep Spijkerbroek’.
Communicatie en participatie zijn nauw met elkaar verbonden. Daarom is voor Spijkerbroek een communicatieplan opgesteld. In het communicatieplan geven we uitgangspunten weer die van belang zijn voor het totale communicatieproces tussen gemeente en wijk. Het uiteindelijke doel is samen met de bewoners komen tot een groene, levendige woon- en werkwijk, waarbij zowel bewoners als de gemeente hun steentje hebben bijgedragen aan de ontwikkeling.
Een ander belangrijke randvoorwaarde voor het proces is het beschikbare projectbudget. Het project zal, zoals elk project, gerealiseerd worden volgens het principe “minimaal budgetneutrale ontwikkeling”. Dit houdt in dat het saldo van kosten en opbrengsten niet negatief mag zijn. Mocht dat onverhoopt toch het geval zijn, dan moet de gemeenteraad hiertoe expliciet besluiten.
Als de verkoop van de gemeentelijke panden in het voormalige prostitutiegebied (het Spijkerdeel) een positief resultaat oplevert, dan proberen we dit te benutten voor de herontwikkeling van het Broekdeel. Alle betrokken partijen spannen zich in om voor de uitvoering van het project extra financiële middelen, bijvoorbeeld in de vorm van subsidies, te genereren.
Ontwikkelingsvisie
In september 2006 is de gemeente Arnhem met de bewonerswerkgroep Spijkerbroek
een samenwerkingsverband gestart met als doel een ontwikkelingsvisie voor het
projectgebied op te stellen. Als eerste stap zijn de kansen en bedreigingen
van het gebied geïnventariseerd. Deze inventarisatie is tijdens een bewonersavond
in november 2006 voorgelegd aan belangstellenden. Op deze inventarisatie is
massaal gereageerd, op de avond zelf, maar ook daarna nog per mail.
Vervolgens hebben de gemeente en de bewonerswerkgroep ieder apart uitgangspunten geformuleerd, waarbij de reacties van belangstellenden de leidraad vormden. Deze reacties zijn vertaald naar het abstractieniveau dat nodig is voor het opstellen van de visie. De uitgangspunten van de gemeente en de bewonerswerkgroep zijn naast elkaar gelegd en uiteindelijk heeft dit geleid tot één set uitgangspunten, die u hierna vindt weergegeven. De reacties van belangstellenden zijn daarnaast door beide partijen beantwoord. Deze beantwoording vindt u als bijlage bij deze uitgangspunten.
De uitgangspunten hebben betrekking op het gehele projectgebied (zie kaart op pagina 2). Ze gaan echter niet over de renovatie van de panden in het voormalige prostitutiegebied die eigendom van de gemeente zijn. Dit zijn bestaande panden, die in hun verschijningsvorm niet wezenlijk zullen veranderen.
Vervolg
Op basis van deze globale uitgangspunten wordt een aantal mogelijke varianten
voor de herontwikkeling van het gebied in beeld gebracht. Deze varianten komen
in nauw overleg met de bewonerswerkgroep tot stand en worden daarnaast met de
buurt besproken. Uiteindelijk zal dit leiden tot een ruimtelijke ontwikkelingsvisie
op hoofdlijnen voor het gebied. Deze ontwikkelingsvisie wordt ter vaststelling
aan de gemeenteraad voorgelegd. De ontwikkelingsvisie vormt daarna het kader
voor het op te stellen stedenbouwkundig plan.
uitgangspunten:
Ruimtelijke aspecten
• Versterken ruimtelijke en functionele structuur tot een samenhangend en gemengd gebied. De open ruimte in het Spijkerbroek is zeer relevant voor de dicht bebouwde omliggende wijken. Deze kwaliteit als (groene) long van het gebied moet verder ontgonnen en geoptimaliseerd worden.
• De kwaliteiten handhaven en de negatieve aspecten verminderen.
• Herstellen van de oorspronkelijke kwaliteit van het straatbeeld van dit deel van Spijkerkwartier.
• Verbeteren van de sociale veiligheid.
• Levendigheid in de (bebouwings)plint/eerste bebouwingslaag.
• Doorzichten en zichtlijnen naar groen aan de spoorzone/bouwspeelplaats verbeteren.
• Het introverte karakter van het gebied visueel openbreken.
• Verbeteren van de verbindingen tussen de gebieden ten noorden en ten zuiden van de Thorbeckestraat.
Maatschappelijke aspecten
• Bouwspeelplaats behouden en versterken door:
1 Op en rond het gebied het bestaande gebruik te intensiveren en te optimaliseren.
2 Aanverwante functies toe te voegen (sport- en speluitleen; buitenschoolse opvang e.d.).
3 Organisatorische continuïteit waarborgen door actieve betrokkenheid van huidige en mogelijke toekomstige gebruikers en omwonenden. Denk daarbij aan b.v. kindercircus, ateliers, naschoolse opvang. Een combinatie van verschillende gebruikers en beheer biedt de mogelijkheid een huiskamerfunctie te creëren voor de omliggende wijken.
• Een goede balans vinden tussen enerzijds het vergroten van de sociale veiligheid en de toegankelijkheid van de bouwspeelplaats en anderzijds het behouden van het ‘geheime’ karakter en de informele sfeer ervan.
• Er moet in Spijkerbroek minimaal een openbaar toegankelijk sportveld met voetbalveldafmetingen zijn.
• Hergebruik school C.A. Thiemestraat onderzoeken.
Groen
• Het plangebied maakt onderdeel uit van het structureel groen van de stad en heeft een belangrijke functie in het kader van landschap en cultuurhistorie, ecologie, water en gebruik.
• Behoud van de groene kwaliteit op korte en lange termijn en van waardevolle (monumentale) bomen en groenstructuren en het tegengaan van versnippering en verstening.
• Het groen dient verwantschap te hebben met het oorspronkelijke landschap. (Dus moeten bij de inrichting de hierbij passende beplanting- en boomsoorten gekozen worden.)
• Zuinig omgaan met bestaande en potentiële groene kwaliteiten en groene kansen moeten worden benut.
• Als binnen het plangebied maatregelen genomen worden die leiden tot afname van het openbaar groenareaal, dan dient het groen elders in het gebied kwantitatief of kwalitatief gecompenseerd te worden, conform de groencompensatieregeling van de gemeente Arnhem. Er wordt op korte termijn een eerste inventarisatie flora en fauna uitgevoerd, later volgt de formele inventarisatie.
• Het verbeteren van de toegankelijkheid van Thialf zonder dat dit ten koste gaat van het unieke van het gebied en de betekenis van dit gebied voor de stad en wijk.
• Binnen of in de nabijheid van het plangebied wordt een uitlaatplek voor honden gerealiseerd.
Ecologie
• Zoveel mogelijk bestaande waarden (natuurwaarden, beek, vijver, reliëf in gebied) handhaven.
• Ecologische waarden daar waar mogelijk versterken/verbeteren.
• Groenblauwe lijnen langs de rand van het spoor, rond de sportvelden en spoordijk met bijbehorende groen- en watersingels handhaven.
• Versterking van de onderlinge samenhang van de ecotopen. Vooral spoordijk, oude gebouwen, tuinen (als stapstenen) en laan- en singelbomen spelen hierin een belangrijke rol.
Spelen
• De brochure “Thialf: geen speelplaats voor bouwers!” is uitgangspunt. Het daarin verwoorde uitgangspunt over het sportveld aan de Thorbeckestraat moet gelezen worden conform de hiervoor opgenomen tekst onder “maatschappelijke aspecten”.
• Door een gegarandeerde en uitgebreide openstelling van Thialf moet de problematiek van het tekort aan speelplekken voor verschillende leeftijdcategorieën op eenvoudige wijze verholpen worden.
Water
• De bestaande waterhuishouding optimaliseren ten behoeve van gewenst gebruik.
• De aanwezigheid van stromend water in het gebied waar mogelijk benutten en versterken.
• Mogelijkheden benutten om in de openbare ruimte (hemel)water weer zichtbaar te laten zijn door afkoppeling van de hemelwaterafvoer van de riolering.
Milieuaspecten
• Aandacht voor alle relevante milieuaspecten en duurzaamheid.
• Rekening houden met bodemverontreiniging binnen of net buiten de plangrenzen en, waar nodig, saneren.
• De hinderzone voor scholen Thorbeckestraat 6 en 17 ten gevolge van het gasdrukreduceerstation Thorbeckestraat 6 bedraagt 30 meter.
• Externe veiligheid: aandacht/rekening houden met een vrijwaringzone vanwege de spoorlijn van 75 meter, gemeten vanaf de buitenste spoorstaaf.
• Geluidsschermen en ander geluid werende maatregelen in nauw overleg met bewoners inpassen in het gebied (actie: NS/ProRail).
Erfgoed
• Gemeentelijke monumenten handhaven.
• Het gebied valt deels binnen het toekomstig rijksbeschermde stadsgezicht.
• Het plangebied kent een middelhoge archeologische verwachtingswaarde.
Wonen en bedrijvigheid
• Een buurt die toegankelijk en aantrekkelijk is en voor elk wat wils biedt.
• Naast wonen als gezinsbewoning, ook groepswonen, woon-werkwoningen, atelierwoningen mogelijk maken, o.a. door extra ruimte in de woningen.
• Vraaggericht (ver)bouwen en aanvullend op de woningvoorraad van het gebied en gericht op versterking van de differentiatie en variatie.
• Vergroten van de mogelijkheden van een wooncarrière binnen de wijk.
• Het te realiseren woon- en leefgebied heeft een open karakter en straalt “samen leven en werken” uit doordat huur- en koopwoning en werken elkaar in de wijk afwisselen.
• Van de nieuwbouw wordt 35% in het betaalbare segment gerealiseerd.
• Het behoud en realiseren van ateliers en werkplekken in Spijkerbroek zal de bedrijvigheid in de wijk waarborgen zodat de eigen herkenbare identiteit en het zeer gewaardeerde heterogene karakter van de wijk versterkt wordt.
• Er moet weer ruimte komen voor kleinschalige horeca als een eetcafé of ontwerperscafé.
Verkeer
• Een voor alle vervoerwijzen goed bereikbare buurt.
• Een leefbare en verkeersveilige wijk, waar geen sprake is van sluipverkeer,
zoekverkeer (parkeren) ofwel andere vormen van parkeeroverlast. De auto’s
zijn
te gast in het gebied!
• Binnen het plangebied een ontsluitingsstructuur ontwikkelen die de stedenbouwkundige opzet versterkt.
• De auto-ontsluiting is o.a. gericht op het voorkomen van sluipverkeer en verloopt daarom zoveel mogelijk via de kortste routes vanaf de toegangswegen van de wijk, óók om daarmee onnodige verkeersbewegingen in de rest van de wijk te voorkomen. De “Groninger methode” biedt hiervoor bijvoorbeeld mogelijkheden.
• Vanwege de aanwezigheid van veel scholen is een uitstekende bereikbaarheid voor langzaam verkeer een noodzaak.
• Langzaam-verkeerroutes ontwikkelen (o.a. voor een nieuwe ontsluiting van Thialf) voor een attractieve en ontspannen beleving van het gebied en een goede aansluiting op routes in de omgeving.
• Verblijfgebied inrichten volgens de principes van “30 km/uur”.
Parkeren
• Parkeerbehoefte verminderen door het stimuleren van alternatieven als openbaar vervoer, deelauto, Greenwheels e.d.
• Wijkvreemd parkeren tegengaan.
• Voor parkeren ten behoeve van de toekomstige bewoners uitgaan van de gemeentelijk vastgestelde en afdwingbare parkeernormen. Parkeernota Arnhem 2003 - 2013 is daarbij beleidskader.
• Voor nieuwe functies/woningen een adequate parkeeroplossing zoeken op acceptabele loopafstand van de woning/functie.
• Parkeren wordt ondergronds opgelost, tenzij dit aantoonbaar onmogelijk is.
• De parkeervoorzieningen voor nieuwe functies in principe op eigen terrein realiseren.
• Voor bestaande woningen/functies:
- Zelfde parkeerregime toepassen als voor de rest van het Spijkerkwartier;
- Vergunninghoudersysteem (uitwerking in het kader van het op te stellen parkeerplan voor Spijkerkwartier);
- Minimaal handhaven bestaande aantal parkeerplaatsen.